ساختمان مدولار چیست؟ مزایا، انواع سیستم های مدولار و کاربرد آنها در ساخت و ساز

ساختمان‌های مدولار به دلیل سرعت بالا، هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه و انعطاف‌پذیری در طراحی، به یکی از نوآورانه‌ترین راهکارها در صنعت ساخت‌وساز تبدیل شده‌اند. این سازه‌ها که از ماژول‌های پیش‌ساخته تشکیل شده‌اند، در کارخانه تولید و در محل پروژه مونتاژ می‌شوند. در این مقاله، به بررسی تعریف، مزایا، معایب، کاربردها، هزینه‌ها و مقایسه ساختمان‌های مدولار با سازه‌های سنتی می‌پردازیم.

اگر به دنبال راهکارهای مدرن ساخت‌وساز هستید، با ما همراه باشید و برای اطلاعات بیشتر، محصولات اچ بی (HB Board) را بررسی کنید.

ساختمان مدولار چیست و چگونه ساخته می‌شود؟

مفهوم مدولار در صنعت ساختمان

ساختمان مدولار به سازه‌ای گفته می‌شود که بخش عمده آن (بین ۷۰ تا ۹۵ درصد) از واحدهای پیش‌ساخته (ماژول‌ها) تشکیل شده‌اند. این ماژول‌ها در محیط کنترل‌شده کارخانه با استانداردهای کیفی بالا تولید شده و سپس به محل پروژه منتقل و مونتاژ می‌شوند. هر ماژول می‌تواند شامل دیوارها، سقف، کف، و حتی سیستم‌های تأسیساتی مانند لوله‌کشی و برق باشد. این روش ساخت‌وساز، برخلاف سازه‌های سنتی که در محل ساخته می‌شوند، زمان و هزینه را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

ساختمان‌های مدولار به دلیل انعطاف‌پذیری، امکان سفارش سازی بالایی دارند و در پروژه‌های مسکونی، تجاری، صنعتی و حتی درمانی کاربرد دارند. این سازه‌ها با استفاده از موادی مانند پانل‌های اکسید منیزیم (MgO) که مقاومت بالایی در برابر آتش و رطوبت دارند، تولید می‌شوند. برند HB Board ارائه‌دهنده پانل‌های MgO با استانداردهای جهانی است که کیفیت و دوام را تضمین می‌کند.

تفاوت ساختمان مدولار با سازه پیش ساخته

بسیاری افراد این دو را یکی می‌دانند، اما تفاوت کلیدی در این است که سازه پیش‌ساخته ممکن است فقط اجزای جداگانه (مثل پانل یا ستون) باشد، در حالی که ساختمان مدولار معمولاً به صورت اتاق یا حجم کامل (با تاسیسات، کابینت و حتی سرویس بهداشتی) از کارخانه خارج می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد مصالح مورد استفاده، به مقاله عمده ترین تفاوت خانه مدولار و کانتینر چیست؟ مراجعه کنید.

انواع سیستم های مدولار

سیستم مدولار یکپارچه (Volumetric)

سازه به صورت جعبه‌های سه‌بعدی کامل (اتاق آماده) ساخته و حمل می‌شود. سریع‌ترین روش، مناسب برای هتل، خوابگاه و بیمارستان.

سیستم مدولار پانلی (Panelized)

دیوار، سقف و کف به صورت پانل‌های جداگانه تولید و در محل مونتاژ می‌شوند. انعطاف‌پذیرتر و مناسب برای پروژه‌های بزرگ مسکونی.

سیستم مدولار ترکیبی

ترکیب دو روش بالا؛ مثلا حجم‌های بهداشتی و آشپزخانه به صورت یکپارچه و بقیه به صورت پانلی.

بخش های مدولار مقرون‌به‌صرفه در ساخت و ساز

در ایران، استفاده از پانل‌های دیواری و سقفی مدولار تا ۴۰ درصد هزینه و ۷۰ درصد زمان را کاهش می‌دهد.

مطالعه بیشتر: سازه LSF چیست؟

پانل های مدولار و انواع آن

پانل های SIP (Structural Insulated Panel)

دو لایه OSB یا پانل اکسید منیزیم با فوم عایق در وسط. عایق حرارتی و صوتی عالی.

پانل های کامپوزیتی

ترکیب سیمان، فیبر و پلیمر؛ بسیار مقاوم در برابر آتش و رطوبت.

پانل های ساندویچی فلزی و بتنی

مناسب برای انبار و کارگاه، اما عایق‌بندی ضعیف‌تر.

در پروژه‌های مدرن ایرانی، پانل اکسید منیزیم (MGO) به دلیل مقاومت ۱۰۰٪ در برابر آتش و رطوبت، جایگزین بسیار بهتری برای گچ‌برگ و حتی SIP شده است. برای اطلاعات بیشتر مقاله “مقایسه پانل اکسید منیزیم و پانل گچی ” را بخوانید.

مزایای ساختمان های مدولار

ساختمان‌های مدولار به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، جایگاه ویژه‌ای در صنعت ساخت‌وساز مدرن پیدا کرده‌اند. در ادامه، به مهم‌ترین مزایای این روش پرداخته‌ایم:

سرعت اجرا

یکی از بزرگ‌ترین مزایای ساختمان‌های مدولار، سرعت بالای ساخت است. از آنجا که ماژول‌ها در کارخانه تولید می‌شوند، فرآیند ساخت در محل پروژه به مونتاژ ساده محدود می‌شود. یک ویلای ۱۰۰ متری مدولار در ایران در ۴۵ تا ۶۰ روز تحویل می‌شود (در مقابل ۱۲ تا ۱۸ ماه ساخت سنتی). این روش می‌تواند زمان پروژه را تا 50٪ کاهش دهد، که برای پروژه‌های با زمان‌بندی فشرده مانند بیمارستان‌های موقت یا مسکن اضطراری ایده‌آل است.

کاهش هزینه ساخت

ساختمان‌های مدولار به دلیل کاهش نیاز به نیروی کار در محل، هزینه‌های ساخت را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. طبق گزارش Modular Building Institute، هزینه تمام‌شده ۱۵ تا ۳۰ درصد کمتر از روش سنتی است. همچنین، تولید در کارخانه باعث کاهش ضایعات مواد و بهینه‌سازی استفاده از منابع می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد روش‌های کاهش هزینه، مقاله چگونه هزینه ساخت و ساز را کاهش دهیم؟ را مطالعه کنید.

کیفیت و استاندارد بالا

طبق گزارش Modular Building Institute، هزینه تمام‌شده ۱۵ تا ۳۰ درصد کمتر از روش سنتی است.

تولید ماژول‌ها در محیط کارخانه تحت نظارت دقیق و با استفاده از تجهیزات پیشرفته، کیفیت یکنواخت و استانداردهای بالایی را تضمین می‌کند. پانل‌های اکسید منیزیم (MgO) برند HB Board به دلیل مقاومت در برابر آتش و رطوبت، انتخابی عالی برای این سازه‌ها هستند.

انعطاف‌پذیری طراحی

ساختمان‌های مدولار امکان سفارشی‌سازی بالایی دارند. از طراحی داخلی و خارجی گرفته تا انتخاب مواد و چیدمان ماژول‌ها، این سازه‌ها می‌توانند با نیازهای مختلف پروژه‌ها هماهنگ شوند.

شما می‌توانید بعداً یک طبقه یا اتاق اضافه کنید یا حتی کل ساختمان را جابه‌جا کنید. این انعطاف‌پذیری آن‌ها را برای پروژه‌های متنوع از خانه‌های مسکونی تا دفاتر تجاری مناسب می‌کند.

معایب ساختمان های مدولار

هرچند ساختمان‌های مدولار مزایای بسیاری دارند، اما معایبی نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند:

• محدودیت در طراحی خیلی پیچیده و منحنی
• هزینه حمل برای پروژه‌های دورافتاده بالا می‌رود
• در ایران هنوز تعداد شرکت‌های تخصصی محدود است
• نیاز به زمین کاملاً صاف و آماده

کاربرد های ساختمان مدولار

ساختمان‌های مدولار به دلیل تطبیق‌پذیری، در بخش‌های مختلف ساخت‌وساز کاربرد دارند. در ادامه، مهم‌ترین کاربردها بررسی شده‌اند:

پروژه های مسکن مدولار

ساختمان‌های مدولار در بخش مسکن، راهکاری سریع و مقرون‌به‌صرفه برای ساخت خانه‌های تک‌واحدی، آپارتمان‌ها و حتی شهرک‌های مسکونی ارائه می‌دهند. این سازه‌ها امکان سفارشی‌سازی طراحی داخلی و خارجی را فراهم کرده و به مالکان اجازه می‌دهند فضایی متناسب با نیاز و سلیقه خود ایجاد کنند. همچنین، در مناطق با نیاز فوری به مسکن، مانند پس از بلایای طبیعی، این ساختمان‌ها گزینه‌ای ایده‌آل هستند.

بیمارستان ها و مراکز درمانی

در شرایط اضطراری مانند شیوع بیماری‌ها، بیمارستان‌ها و کلینیک‌های مدولار به‌سرعت راه‌اندازی می‌شوند. این سازه‌ها با استانداردهای بهداشتی، عایق حرارتی و کنترل رطوبت طراحی شده و برای اتاق‌های استریل یا قرنطینه مناسب هستند.

مدارس و فضاهای آموزشی

ساختمان‌های مدولار در بخش آموزش، برای ایجاد کلاس‌های درس، کتابخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها و حتی خوابگاه‌های دانشجویی استفاده می‌شوند. این سازه‌ها به‌ویژه در مناطق محروم یا مواقعی که نیاز به فضاهای آموزشی موقت است، کاربرد دارند. سرعت ساخت و امکان جابه‌جایی این سازه‌ها، آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای محیط‌های آموزشی سیار تبدیل کرده است.

دفاتر اداری و فروشگاه ها

ساخت و ساز مدولار کاربردهای گسترده ای در بخش تجاری پیدا کرده است. از فضاهای اداری و فروشگاه های خرده فروشی گرفته تا رستوران ها و امکانات آموزشی، ساختمان های مدولار راه حلی سریع و کارآمد برای رفع نیازهای تجاری هستند.

ویلا، اقامتگاه و هتل های مدولار

ساختمان‌های مدولار در صنعت گردشگری برای ساخت هتل‌های پیش‌ساخته، اقامتگاه‌های تفریحی و ویلاها کاربرد دارند. طراحی جذاب و کیفیت بالای این سازه‌ها تجربه‌ای راحت برای مسافران فراهم می‌کند.

صنایع غذایی و دارویی

یکی از مهمترین عوامل در نگهداری غذاهای فاسد شدنی در صنایع غذایی و دارویی، بحث حفظ کیفیت و جلوگیری از فاسد شدن آنها است. از طرفی هم ساختمان های مدولار بر اساس استاندارد های خاصی طراحی شده اند که دما و رطوبت در شرایط خاص را کنترل می کنند. حتی یک محیط سردخانه ای را بوجود می آورند که برای نگهداری انواع دارو و محصولات غذایی مناسب هستند. برای همین می توانند از فاسد شدن آنها پیشگیری کنند. از این رو کاربرد انواع ساختمان های مدولار در این صنایع رواج زیادی پیدا کرده است. حتی این سازه‌ها را می‌توان به تجهیزات تخصصی مانند آزمایشگاه‌های آزمایش، اتاق‌های بازرسی و مناطق قرنطینه برای انجام تحقیقات دارویی مجهز کرد.

 مطالعه بیشتر : کاربرد ساختمان‌های مدولار در کشاورزی

ساختمان های صنعتی و انبارداری

در بخش صنعت، ساختمان‌های مدولار برای احداث کارخانه‌ها، انبارها و کارگاه‌های تولیدی استفاده می‌شوند. این سازه‌ها با رعایت استانداردهای صنعتی طراحی شده و امکان نصب تجهیزات تخصصی را فراهم می‌کنند. همچنین، هزینه پایین و سرعت بالای ساخت، آن‌ها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای انبارداری تبدیل کرده است.

مراکز درمانی و آزمایشگاهی

ساختمان‌های مدولار در بخش بهداشت و درمان، به‌ویژه در شرایط اضطراری مانند شیوع بیماری‌ها، نقش کلیدی ایفا می‌کنند. بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و اتاق‌های استریل آزمایشگاهی با استفاده از این سازه‌ها به‌سرعت راه‌اندازی می‌شوند. این ساختمان‌ها با استانداردهای بهداشتی طراحی شده و امکان کنترل دما، رطوبت و کیفیت هوا را فراهم می‌کنند.

هزینه ساخت ساختمان مدولار در ایران و جهان

هزینه ساخت ساختمان‌های مدولار به عوامل مختلفی مانند مواد اولیه، ابعاد پروژه، و مکان جغرافیایی بستگی دارد. در ایران، هزینه ساخت یک ساختمان مدولار مسکونی با پانل‌های اکسید منیزیم (MgO) به‌طور متوسط بین 5 تا 10 میلیون تومان به ازای هر مترمربع است (تا سال 1404). این رقم در مقایسه با سازه‌های سنتی که ممکن است 8 تا 15 میلیون تومان به ازای هر مترمربع هزینه داشته باشند، مقرون‌به‌صرفه‌تر است. در سطح جهانی، هزینه‌ها بسته به کشور و استانداردها متفاوت است؛ به‌عنوان مثال، در اروپا و آمریکا، هزینه ساخت مدولار بین 100 تا 200 دلار به ازای هر مترمربع متغیر است. برای اطلاعات دقیق‌تر، دیتاشیت محصولات HB Board را بررسی کنید.

مطالعه بیشتر: برآورد قیمت آشپزخانه مدولار

مقایسه ساختمان مدولار با سازه های سنتی

چرا ساختمان های مدولار آینده ساخت و ساز هستند؟

ساختمان‌های مدولار با ترکیب سرعت، کیفیت و پایداری، به یکی از پیشروترین روش‌های ساخت‌وساز تبدیل شده‌اند. طبق پیش‌بینی McKinsey، تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۳۰ درصد پروژه‌های ساختمانی جهان به روش مدولار اجرا خواهد شد. ایران هم با توجه به نیاز فوری به ۲ میلیون واحد مسکونی در سال، چاره‌ای جز حرکت به این سمت ندارد.

این سازه‌ها نه‌تنها نیازهای متنوع بخش‌های مختلف را برآورده می‌کنند، بلکه با کاهش هزینه‌ها و زمان ساخت، جایگزینی مناسب برای روش‌های سنتی هستند. پیشرفت فناوری در تولید ماژول‌ها و استفاده از موادی مانند پانل‌های اکسید منیزیم (MgO) برند HB Board آینده‌ای روشن برای این صنعت رقم زده است.

منابع: wilmotmodular